DEDİKODU…

Korkak işidir… Yiğit olan varsa lafı insanın yüzüne DEDİ/ KODU yapar…

Ne çok dert açar başa şu dedikodu/ gıybet… Kitapta bile yeri var… Namazlar kılarız, oruçlar tutarız, örtünürüz, saçımızın kılı görünmez,  zina etmeyiz ama iş dedikoduya gelince sınavdır… Tutamayız dilimizi… Kanımca insanın iyiliği en çok bunla sınanır…

Türlü türlü bahane buluruz…

-Ama bunlar “gerçek” dedikodu değil ki!

-Ben bunları onun yüzüne de söylerim! (ben en çok bunu kullanırım mesela)

-Ay şurda iki sohbet ediyoruz, ne konuşacaz işte, o / bu… (!)

Vs vs.

Sonuçta bu dedikodu denen şey bulunulan ortamda olmayan biri hakkında şikâyetlerimizi, kıskançlıklarımızı, sıkıntılarımızı bir diğerine /lerine aktardığımız, aktarırken de zevkten dört köşe olduğumuz eylemdir…

Dedikodu nefret edenler tarafından çıkarılan, aptallar tarafından yayılan, gerizekâlılar tarafından inanılan birşeydir.

Herkes herkesin dedikodusunu yapar… Evlat; ana babanın… Ana baba; evladın… Eşler birbirinin, Kardeşler bir diğerinin, dostlar dost dediklerinin, arkadaşlar herkesin… Alt kat üst katın, üst kat yan dairenin… Patron çalışanların, çalışanlar illaki patronun… Öğretmenler öğrencilerin, öğrenciler öğretmenlerin… En olmaması gereken gönüllülük esas yerlerde, sevginin asıl olması gereken yerlerde bile vardır bu dedikodu illeti… Başarı ihtimaliniz bile dedikoduya sebeptir…

Bir söz vardır, ''zeki insanlar fikirlerden, orta seviye zekâya sahip bireyler olaylardan, düşük zekâ seviyesindekiler ise insanlardan konuşurlar'' diye…

Bu anlamda dedikodu zekâ seviyesini minimale indirgeyip iletişim kurma şekline verilen isimdir…

Topluluk içinde yapılan bir nevi fikir teatisidir bu dedikodu… Hele insan kendi hakkında yapılan dedikoduları öğrenince çok daha değişik heyecanlar yaşar. Burda önemli bir nokta kendimizle çelişmemek gereği "hakkımda yapılan dedikodudan tiksindim şekerim" ruh haline bürünmemektir. Çünkü neden? Çünkü ya bunun hayatınızı etkilemesine müsaade ediyor veyahut bu rahatsızlık duyduğunuzu söylediğiniz insanları hayatın içinde barındırıyorsunuzdur. O halde şikâyet kendi içinde çelişir.

Hemen kendimden örnek vereyim mesela: bugüne kadar benim öğrenebildiğim yaklaşık 999 değişik dedikodu duydum hakkımda (yok boyum 1 metreymiş,  çok kıskançmışım, kendimi çok beğeniyormuşum, kendimi ne sanıyormuşum, benden korunmak lazımmış, çok kötüymüşüm… Vs vs)

Duydum da ne oldu? HİÇ.

Boyum hala 1.55, herkes gibi sevdiklerimi kıskanırım, evdeki aynalar sapasağlam duruyor, çatlamıyorlar… Kendimi “Emine” sanıyorum… Ve bana kötü diyen diller; hakkımda kötü konuşan içi kara ağzınızdan çıkanı kulağınız duyuyor mu?  Bazen bükemediğin bileği öpmek gerekir, kötülük sadece insanın kendini bitirir… Unutmamak lazım ki bir dedikodu ne kadar kötü olursa olsun, o dedikoduyu size, sizi kıracağını bilerek getirende dedikoduyu yapan kadar suçludur… Çünkü doğru adam böyle bir durumda sen ne diyorsun, doğru konuş deyip karşına gerekeni söyleyen adamdır. Ki bunu yapan adamın yanında o kişi tarafından bir daha dedikodu yapılamaz…

Unutmayalım, dedikodu kişinin kendini aklama çabasıdır aslında.

Ve unutmayalım ki; birlikte dedikodu yapılan insan, biri için senin yanında dedikodu yapan yarın öbür gün senin hakkında da dedikodu yapacaktır. Çünkü “huyu” budur…

Demek ki, desinler için uğraşmak da, diyenleri kafaya takmak da çok hatalıymış, yanlışmış. Reklamın iyisi kötüsü olmaz ise kendini pazarlama ihtiyacı duyanların felsefesi, dedikodu da bunun bir aracıymış… Bırakınız konuşsunlar, bırakınız kudursunlarmış… Kendini bilen insanların tamah etmeği şeymiş…

Dedikodu hakkında kafamızdaki tanım "birinin hakkında konuşmak"tan çok, "birinin hakkında/arkasından yalan yanlış konuşmak" şeklindedir, bilemem tabii nereye kadar sınırlanabilir veya genişletilebilir tanım… Çünkü bazen bunun ayarı çok kaçar, kalpler kırılır içinden çıkan kötülükten insanlar zarar görür…

Bir görmeden inanma edimi olarak dedikodu sinirlendirici ve aynı zamanda monotonluğu ortadan kaldırıcı bir malzeme olarak da sıkça kullanılmaktadır. İşte benim bu noktada çözemediğim aklı var sandığım, bazen kelli felli, adamdır dediğimiz insanların bu dedikodu meretine nasıl bu kadar inandığıdır…

İşine geldiği için mi dedi biri? Allah allah… Hiç aklıma gelmemişti bu!

Genel kanı dişilerin dedikodu meraklısı olduğu yönünde olsa da, bir erkek meclisine sızan ajanlarımızdan aldığımız bilgilere göre, 5 erkek bir araya geldiğinde, konu dönüp dolaşıp Ayşe’ye, Fatma’ya, kimin kimle olduğuna, en mahrem şeylerin birbirine anlatılmasına gelmektedir… Ama bu erkekler arasında olunca adı dedikodu değil “gizli bilgi aktarımı”dır. Ya da birinin bitirmek için kumpas kurmaktır.

Kadın erkek, herkesin yapmaktan zevk aldığı ender şeylerden biridir bu dedikodu... İnsanlar, dedikodu yapmadan yaşayamazlar. Çoğu zaman yaptıklarının dedikodu olduğunu kabul etmezler ama yapmadan da duramazlar. Yapıcı ya da yıkıcı ama her zaman, dedikodu yaşamımızın bir parçasıdır maalesef… Sadece bizim değil, sanatçıların, politikacıların, bilim adamlarının, kısaca insanın yaşamının bir parçasıdır dedikodu.

Sosyologlar, en yaygın dedikodu konularını şöyle sıralıyorlarmış; başkalarının gelirleri, seks hayatımız dolayısıyla bundan bahsederken bile başkalarının seks hayatları, arkadaşların ve komşuların aşk hayatları, aile içi sorunlar, çevremizdeki kişilerin giyimleri, tanıdıkların evleri, iş dünyasında başarı ve futbol… Saatlerce hiç tanımadıkları futbolcuların ve teknik adamların dedikodusu yapan adamlar var neticesinde… Ayaklarına top değmemişleri de var bunların…

Dr. Jean Noel Kapferer'in ifadesiyle, "bir toplumun arzularını, korkularını ve obsesyonlarını ortaya çıkaran" dedikodu, genelde toplumun; özelde mensubu olduğumuz iş ve sosyal çevrelerin kurallarını anlamamıza ve aktarmamıza, dolayısıyla da hangi hareketlerimizin kabul görüp hangilerinin eleştiriyle karşılanacağını öğrenmemize yarıyormuş. Yerimizi belirleyip aidiyet duygumuzu pekiştiriyormuş. Ve duygularımızı ifade etmemizi kolaylaştırdığı için psikolojik bir rahatlama sağlıyormuş.

Öte yandan, dedikodunun kalpleri kırıp ilişkileri mahvettiğini; insanların şerefiyle oynayıp isimlerini lekelediğini, hatta toplumları bile ileri gitmekten alıkoyabildiğini hepimiz biliyoruz. Yastıktan dağılan kuş tüyleri gibidir dedikodu… Nerelere dağıldığına siz bile inanamazsınız… Banyoda bir bakarsınız bir kısmı poponuza kaçmış…

Öyleyse, çizgiyi nerede çekmeliyiz? İnsan doğasının bir parçası olduğu bilimsel araştırmalarla ispatlanan bu hareketi hangi ölçülere göre gemlemeliyiz?

"genellikle dedikodu yapmak başkalarını suçlamak, bazen de onları taklit etmek içindir" diyor Krishnamurti;

"bu; heyecan aramak için kendi dışına çıkmayı isteyen fevkalade yüzeysel bir zihni gösterir... Gelecek sefere dedikodu yapmaya kalkıştığınızda kendinizi yakalayın. Eğer söylediklerinizin farkında olursanız, hakkınızda pek çok şey keşfedeceksiniz. Başkalarına duyduğunuz merak duygusunu bahane ederek bu hareketinizi örtbas etmeye çalışmayın." Diye devam ediyor üstat…

Ama en sevdiğim tanım; Gabriel Garcia Marquez'in güzel tanımıdır.

“HERKESİN BİLDİĞİ GİZLİ ŞEYLERİ KONUŞMAK.” tır dedikodu diyor Marquez…

Ülkemizde birbirimize dürüstçe kendimizi ifade etme kanalları tıkalı olduğu için kolaycılığa kaçıp güvenli ortamlarda rahatsız olduğumuz kişiler hakkında yaptığımız yorumlardır bazen dedikodu. İnsanları rahatlatarak ortak akıl yürütmelerine sebep olur. Motivasyonu arttırdığına inanılır. Ama aralarında ilkeli insanlar olmaması durumunda konuşulan kişi hakkında adi bir karalama kampanyası ve şeytani bir lobi faaliyetine dönüşmesi kaçınılmazdır. Dönüşmüşleri dostu düşman kırdırmışlıkları vardır…

Ve son olarak unutmamak gerekir ki bazı insanlar histerik dedikoducudurlar… Kendilerine bir “yancı” buldukları andan itibaren dedikodu mekanizmaları çalışmaya başlar. O dakikadan itibaren dünya renklenir, vitrinler civcivlenir, sanki Noel zamanı gelir. Histerik dedikoducu için dedikodu bir "arkası yarın"dır… Sizden ağzının payını aldıkça saldırır…

Dedikodu bİr anlamda toplumsal itibarımızın barometresidir. Kimin görmezden gelineceğini, kimin aforoz edileceğini, herhangi bir topluluğa kimin kabul edileceğini ya da kimin dışlanacağını, bir kişinin popüler olup olmayacağını gösterir.

Ve bu işin elebaşı olan insan kayıtsız şartsız niyetleri ve yürekleri kötü insanlardır. “ dedikodu” yapmadan net bilgilerle söyleyebilirim…

Yazıyı bitirirken hakkımda dedikodu yapanlara bişi dicem;

"MİLLETİN CEVİZLERİ TIKIRDAMAZ DA, BİZİM UNLARIMIZ HIŞIRDAR"…

Ve unutmayın;

"BİRİLERİ ARKANIZDAN KONUŞUYORSA, ONLARDAN ÖNDESİNİZ DEMEKTİR."

ANTON ÇEHOV

ARAMIZDA KALSIN DİYE YAZDIM BUNLARI! Bence bırakın dedikoduyu söyleyin bir çay, oynayın bir tavla... Güzel vakit geçirmek illa dedikoduyla yapılmaz...

BİR ÇAY BİR TAVLA BİR DOST... DEDİKODU DEĞİL SOHBET LAZIM BİZE...